De afgelopen drie jaar heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) met het Masterplan ingezet op het verbeteren van de basisvaardigheden. Daarbij ligt de focus op lezen, schrijven en rekenen. Het doel is om ervoor te zorgen dat alle leerlingen het funderend onderwijs verlaten met een stevige basis. Het is belangrijk om de inspanningen van de afgelopen jaren voort te zetten en volop te blijven inzetten op de basisvaardigheden. Dat staat in de zevende voortgangsbrief van het Masterplan, die de Tweede Kamer vandaag ontvangt van staatssecretaris Koen Becking.
De voortgangsbrief gaat onder meer over:
• de uitvoering van het Masterplan door scholen;
• de effecten van het Masterplan op scholen en de prestaties van leerlingen;
• de Monitor basisvaardigheden 2025 en het beeld van de landelijke prestaties op de basisvaardigheden dat daaruit voortkomt;
• de structurele bekostiging vanaf 2027.
De zevende voortgangsbrief en de bijbehorende bijlagen zijn hier te vinden.
Beeld: © OCW
Positieve signalen van scholen
Met de vier rondes van de subsidie Verbetering basisvaardigheden bereikt het Masterplan inmiddels 7.800 scholen. Leerkrachten en schoolleiders werken hard aan de basisvaardigheden van ruim 2,3 miljoen leerlingen – oftewel 95 procent van alle leerlingen in het funderend onderwijs.
Uit kwalitatief onderzoek in opdracht van OCW blijkt onder meer het volgende:
• Zowel de eerste groep subsidiescholen uit 2022 als de tweede groep uit 2023 zag de basisvaardigheden van hun leerlingen vooruitgaan.
• Voor de tweede groep uit 2023 geldt dat zo’n 80% van de po-scholen en 70% van de vo-scholen de prestaties van hun leerlingen op taal en rekenen-wiskunde zag verbeteren.
• In beide sectoren wordt bovendien een positief effect ervaren van de subsidie op de expertise van het schoolteam.
Tegelijkertijd blijkt uit een kwantitatieve effectstudie van het Centraal Planbureau (CPB) dat de subsidie tot zover nog geen statistisch significante effecten heeft op onder meer de taal- en rekenprestaties van leerlingen. Het CPB meldt dat het meerdere jaren duurt voordat beleidseffecten in de praktijk meetbaar worden en dat het waarschijnlijk nog te vroeg is om significante effecten van de subsidie aan te kunnen tonen. Dit onderzoek zal in 2026 worden herhaald.
Stabiele prestaties in het primair onderwijs, verdere daling in het voortgezet onderwijs
Prestaties in het primair onderwijs in het kort
• De taal- en rekenprestaties van leerlingen in het basisonderwijs zijn over de jaren heen relatief stabiel.
• We zien dat de prestaties van leerlingen uit sommige groepen in de lift zitten. Dit geldt met name voor groep 3-leerlingen. Zij halen inmiddels hogere scores voor begrijpend lezen en spelling dan vóór de coronapandemie.
• In groep 7 gaan de rekenprestaties erop vooruit: meer leerlingen beheersen inmiddels het streefniveau 1S.
Prestaties in het voortgezet onderwijs in het kort
• In het voortgezet onderwijs zijn de prestaties voor zowel Nederlands als wiskunde de afgelopen jaren nog achteruitgaan, hoewel de daling voor wiskunde minder sterk is dan voor Nederlands. Vergelijken we de prestaties van dit jaar met die van vorig jaar, dan zijn er voorzichtige tekenen van stabilisatie.
• Havo- en vwo-leerlingen uit leerjaar 2 en 3 scoren voor Nederlands woordenschat en wiskunde nagenoeg gelijk als of net iets beter dan vorig jaar.
• Op het vmbo blijven grote uitdagingen bestaan voor zowel Nederlands als wiskunde. Daarom zal er vanuit het Masterplan ook de komende jaren extra aandacht zijn voor deze doelgroep.
Structurele middelen voor scholen
Het is belangrijk om de inspanningen op de basisvaardigheden van de afgelopen jaren voort te zetten. Daarom krijgen alle scholen vanaf 1 januari 2027 in het funderend onderwijs structurele bekostiging voor de basisvaardigheden. Scholen hebben hiermee de zekerheid dat zij jaarlijks € 182 per leerling extra krijgen voor de verbetering van basisvaardigheden. Scholen kunnen dus hiervoor nu al plannen maken.
Lees het volledige artikel over Het Erasmus in Almelo op de website van het Masterplan basisvaardigheden.