Hoe Rijnlands Lyceum Wassenaar samenhang bracht in het schoolcurriculum

Het RLW telt ruim 1.000 leerlingen uit Wassenaar, Leiden, Den Haag en omgeving. Onder één dak komen havo, atheneum, gymnasium, tweetalig onderwijs en een internationale school samen, met meer dan 55 nationaliteiten. Die diversiteit vraagt om aandacht, zegt rector Wendy Groen: “Diversiteit binnen de school daagt leerlingen en docenten uit om elkaar te blijven begrijpen. Juist daarom is burgerschap hier zo belangrijk: leerlingen leren omgaan met verschillen en ervaren dat diversiteit een kracht is.”

De zoektocht naar samenhang

Coördinator burgerschap Eva Kroese vertelt: “De Inspectie gaf aan wát er niet goed zat – de rode draad in ons burgerschapsonderwijs ontbrak – maar niet hóe je dat oplost. We hebben toen zelf de zoektocht ingezet.” 

Zo kwam het RLW bij OSG Hugo de Groot in Rotterdam uit. Deze school was bereid om het eigen beleidsplan en activiteitenoverzicht op te sturen. Die inventarisatie van activiteiten voelde voor Eva als een openbaring: “Voor het eerst zagen we hoe je alles overzichtelijk maakt en koppelt aan doelen. Dat gaf ons perspectief en de moed om zelf door te pakken.” 

Het RLW startte vervolgens een intensief traject. Met hulp van een extern bureau werden docenten geïnterviewd, secties doorgelicht en activiteiten verzameld. “Een monsterklus”, erkent Wendy, “ maar het gaf ons eindelijk houvast. Vanuit dat overzicht konden we een doorlopende leerlijn bouwen.” 

Van losse projecten naar een beleidsplan

Het resultaat is het Beleidsplan Burgerschap 2025–2026, waarin vijf kerncomponenten centraal staan: deskundigheid, open houding, kritisch nieuwsgierig, zorgzaam en communiceren. Deze vormen nu het kompas voor docenten en leerlingen.

Eva: “Burgerschap zien wij niet als apart vak, maar als onderdeel van hoe je als school samenleeft en leert. We hebben daarom bewust gekozen voor een leerlijn die door alle leerjaren heenloopt.” 

De aanpak kreeg onlangs de gehoopte erkenning: bij de herbeoordeling waardeerde de Inspectie het RLW met een voldoende. Wendy: “We waren opgelucht en trots. De druk was hoog, maar het liet zien dat onze inspanningen niet voor niets waren en dat we op de goede weg zitten.”

Concreet in de klas en daarbuiten

De nieuwe koers is al goed zichtbaar in de praktijk. Leerlingen hebben een eigen gedragscode opgesteld: M.A.S.T., dat staat voor Met respect | Mutual Respect, Aanspreekbaar | Accountability, Samen voor veiligheid | Safety, Teamwork. Deze code geldt voor leerlingen, personeel en ouders. “Dat het door leerlingen zelf is ontwikkeld, maakt het krachtig en herkenbaar”, zegt Wendy.

Daarnaast zijn er structurele activiteiten zoals:

• Fast Friends en een schoolbrede pubquiz, die nationale en internationale leerlingen verbinden;
• Model European Parliament en Model United
• Nations, waar jongeren oefenen met debat en besluitvorming;
• Acts of Service, zoals Sinterklaasgedichten voordragen in een verzorgingshuis of struikel-stenen schoonmaken;
• Paarse Vrijdag, die zichtbaar maakt dat iedereen zichzelf mag zijn.

“Deze projecten waren er deels al, maar nu zijn ze ingebed in een samenhangend geheel van lessen, activiteiten en afspraken dat samen een doorlopende leerlijn vormt”, legt Eva uit. “Leerlingen weten: dit hoort bij mijn ontwikkeling als burger.”

Wat het oplevert

De opbrengst van het beleidsplan is door de hele school voelbaar. Docenten werken vaker vakoverstijgend samen, leerlingen herkennen burgerschapsthema’s in meerdere lessen en de leerlingenraad heeft een duidelijke stem gekregen in het schoolbeleid. “Het enthousiasme is groot”, zegt Wendy. “Docenten voelen zich uitgedaagd om vanuit hun eigen vak bij te dragen, en leerlingen merken dat hun mening ertoe doet.” Toch is het proces niet af. Het monitoren van de ontwikkeling van leerlingen en het werken met portfolio’s zijn volgende stappen. “Maar de basis staat”, aldus Eva. “We hebben een gezamenlijke taal gevonden.”

Leren van RLW

Wendy en Eva hopen vooral dat andere scholen hun plan benutten. “Wij hebben veel tijd verloren aan zoeken en uitvinden. Daarom delen we ons beleidsplan graag. Burgerschapsonderwijs is een gezamenlijke opdracht. We hoeven het wiel niet telkens opnieuw uit te vinden.”

Dit artikel is verschenen op de website van PrimaOnderwijs